ATR ve Euro 1 Belgeleri ile Serbest Ticaret Anlaşmalarının İhracattaki Rolü

ATR Belgesi, Euro 1 ve Serbest Ticaret Anlaşmaları: Dış Ticarette Doğru Belge Kullanımının Önemi

İhracat ve ithalat süreçlerinde kullanılan belgeler, sadece formalite değil, aynı zamanda maliyetleri doğrudan etkileyen araçlardır. Doğru belgeyi, doğru ticari senaryoda kullanmak; hem rekabet avantajı sağlar hem de ilave mali yüklerin önüne geçer. Bu yazıda, gümrük müşaviri Ömer Faruk Yunus’un aktardığı bilgiler doğrultusunda, ATR ve Euro 1 belgeleri ile Serbest Ticaret Anlaşmalarının pratikte ne anlama geldiğini ele alıyoruz.

ATR Belgesi Nedir, Ne İşe Yarar?

ATR belgesi, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması çerçevesinde kullanılır. Bu belge, taraflar arasında sanayi ürünlerinin gümrük vergisinden muaf şekilde dolaşmasını sağlar.

• Menşe esaslı değildir. Ürünün nerede üretildiğinden çok, AB içinde serbest dolaşıma girmiş olması önemlidir.

• Bir ürün AB dışından gelip Almanya’da ithal edildiyse ve serbest dolaşıma girdiyse, Türkiye’ye ATR belgesiyle ihraç edilebilir.

• Ancak bu durumda Türkiye'nin uyguladığı ilave gümrük vergileri (örneğin Çin veya ABD ürünlerine yönelik) yine tahsil edilir.

ATR Belgesi Hangi Ürünleri Kapsamaz?

• İşlenmemiş tarım ürünleri

• AGÇT kapsamındaki bazı demir-çelik ürünleri

• Anlaşma dışı özel ürün grupları

Bu ürünler için menşe belgeleri gerekir.

Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) Nedir?

Serbest Ticaret Anlaşmaları, Türkiye’nin çeşitli ülkelerle yaptığı ve taraflar arasında gümrük vergilerini kaldıran ya da azaltan anlaşmalardır. Bu anlaşmalar genellikle menşe bazlıdır. Yani ürünün STA kapsamındaki ülkede üretilmiş olması gerekir.

Örnekler:

• Gürcistan ile yapılan anlaşmada, Gürcistan menşeli ürünler Euro 1 belgesi ile Türkiye’ye gümrük vergisi ödenmeden ithal edilebilir.

• Güney Kore gibi bazı ülkelerle ise menşe beyanı fatura üzerinde yer alarak belge yerine geçebilir.

Euro 1 Belgesi Nedir?

Euro 1 belgesi, Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında kullanılan ve ürünün menşeini gösteren bir belgedir.

• Menşe esaslıdır.

• Hem gümrük vergisini hem de ilave gümrük vergilerini ortadan kaldırır.

• Euro 1 belgesi varsa, ayrıca menşe belgesi sunulması gerekmez.

• EFTA ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lihtenştayn) ve diğer STA ülkeleriyle ticarette kullanılır.

ATR ve Euro 1 Arasındaki Temel Farklar

ATR belgesi ile gelen 3. ülke menşeli ürünlerde, gümrük vergisi alınmaz ancak Türkiye’nin uyguladığı ilave vergiler geçerli olur. Euro 1 belgesi ise hem gümrük vergisi hem de ilave vergilerden muafiyet sağlar.

Menşe Beyanı ile Euro 1 Arasındaki Farklar

Menşe beyanı, STA kapsamındaki ülkelerle ticarette, fatura üzerinde yer alan bir metindir. Euro 1 belgesinin yerini alabilir. Ancak bunun için:

• Ürünün menşeli olması,

• Faturada standart beyan metnine yer verilmesi gerekir.

Örneğin Güney Kore’den gelen bir ürün, menşe beyanı taşıyorsa Euro 1 belgesine gerek kalmaz. Ancak bu durum ülke bazında değişebilir. Taşıma sırasında direkt nakliyat şartı da aranır: ürün, gönderildiği ülkeden doğrudan Türkiye’ye ulaşmalıdır.

Ticaret Savaşlarında Belge Kullanımının Önemi

Ticaret savaşlarının yoğunlaştığı günümüzde, özellikle Çin ve ABD menşeli ürünlerde belge yönetimi daha da hassas hâle gelmiştir. 3. ülke menşeli ürünler, AB üzerinden Türkiye’ye geldiğinde ATR belgesiyle gümrük vergisinden muaf olabilir ama ilave vergilerden muaftır denilemez.

Serbest Ticaret Anlaşması olan ülkelerle yapılan ticarette ise Euro 1 veya menşe beyanı sayesinde her iki vergiden de muaf olunabilir.

Sonuç

Dış ticaret belgeleri, maliyet avantajı sağlamanın yanı sıra ürünlerin yasal geçerliliğini de belirleyen önemli araçlardır. ATR, Euro 1 ve menşe beyanlarının doğru kullanımı, ihracat ve ithalat süreçlerinde hız ve tasarruf sağlar. Ancak her ülke ve ürün grubu için uygulanabilirlik değişebileceğinden, her işlem öncesi güncel mevzuat kontrolü şarttır.

Baz Girişim olarak, ihracatınızın her aşamasında doğru belge kullanımı ve mevzuat desteğiyle yanınızdayız.

Siz de ihracatınızı büyütmek, devlet desteklerinden faydalanmak ve dijital pazarlamada güçlenmek istiyorsanız hemen bizimle iletişime geçin!

Telefon: +90 312 418 46 58
 Mobil: +90 545 149 95 27
 E-posta: info@bazgirisim.com
 Web Sitesi: https://www.bazgirisim.com
 Ücretsiz ön görüşme: Randevu Planla